In een wereld vol maatschappelijke ontwikkelingen en snelle veranderingen staan overheidsorganisaties voor een grote uitdaging. Adequaat inspelen op een toekomst die nog onbekend is. Dit vraagt om anticiperend vermogen: het vermogen om toekomsten te bedenken en deze perspectieven te gebruiken om besluiten en acties in het heden te onderbouwen en in te richten.
Dit essay biedt inzicht in de kunst van anticiperen binnen overheidsorganisaties, met een focus op de praktijkervaringen bij de Gemeente Rotterdam. Anticiperen gebeurt vaak in de luwte, achter de schermen, waar ambtenaren proberen voorbereid te zijn op veranderingen – ondanks een organisatiecultuur die vooral korte termijn resultaten nastreeft.
We onderscheiden twee manieren van anticiperen: door projectie (gericht op efficiëntie en effectiviteit) en door speculatie (gericht op leren en adaptiviteit). Beide benaderingen hebben waarde en vullen elkaar aan. Door deze perspectieven te combineren, kunnen overheidsorganisaties zowel voorbereid zijn op voorspelbare ontwikkelingen als flexibel inspelen op onverwachte situaties.
Dit essay verkent hoe ambtenaren in de praktijk anticiperen en welke denkrichtingen kunnen bijdragen aan het versterken van dit vermogen. De inzichten zijn relevant voor elke overheidsorganisatie die wil omgaan met een onvoorspelbare toekomst.
ir. Geert Brinkman
Bij GOVLAB010 gaan wetenschap en praktijk hand in hand voor een gemeentelijke organisatie van de 21e eeuw.
Jacky Verhulst MSc
verhulst@essb.eur.nlEen mooie samenwerking waarin we samen met de gemeente actuele maatschappelijke vraagstukken onderzoeken.
Prof. dr. Arwin van Buuren
GOVLAB010 biedt ons de kans om ontwerpgericht kennis te ontwikkelen over 'governance' rond de grote, maatschappelijke opgaven van de stad.